Nieuw EU wijnetiket - achtergrond en voorbeelden
Met EU-verordening 2021/2117 wordt de wijndeclaratie aangepast aan de bestaande regelgeving voor levensmiddelen. De lijst met verplichte informatie zal de lijst van ingrediënten en een voedingswaardedeclaratie bevatten. Deze verordeningen treden in werking op 8 december 2023. Meestal gaan nieuwe vereisten gepaard met verkoopvoorschriften voor producten die al gebotteld, geëtiketteerd en op de markt zijn, maar in dit geval zijn ze nog niet vastgesteld.
Voor levensmiddelen is de vermelding van een lijst van ingrediënten en een voedingswaardedeclaratie al lang verplicht. Het doel van de voedselinformatieverordening (FID) is om consumenten uitgebreide informatie te geven bij het kopen van voedsel en om producenten binnen de Europese interne markt uniforme en duidelijke specificaties te geven voor etikettering en aanduiding.
De verordening is ook van invloed op prijslijsten en webwinkels.
Alleen algemeen reclamemateriaal dat geen aankoopbeslissing mogelijk maakt of dat geen onmiddellijke bestelmogelijkheid biedt, heeft deze informatie niet nodig.
e-Label
De vereisten voor een E-label
Met een zogenaamd "e-label" kan de volledige voedingswaardedeclaratie en ingrediëntenlijst elektronisch worden aangegeven.
In het geval van een e-label moeten de calorische waarde en allergeneninformatie ook op het wijnetiket worden vermeld.
In het geval van een e-label kan de allergenenetikettering ook buiten het gezichtsveld van de verplichte informatie worden vermeld.
Een e-label is een QR-code op het wijnetiket. Deze kan worden gelezen met een smartphone. De smartphone leidt dan naar een bijbehorende website (file hosting service) waar de gegevens worden opgeslagen.
LET OP!
Het verzamelen of traceren van gebruikersgegevens en het verstrekken van informatie voor marketingdoeleinden is niet toegestaan met een e-label.
Het e-label moet worden bewaard zolang de wijn te koop is.
Er is geen minimumgrootte voor de QR-code voorgeschreven. Om goed leesbaar te zijn, moeten QR-codes over het algemeen ten minste 1 x 1 cm groot zijn.
Vertaald met www.DeepL.com/Translator (gratis versie)
Voedingswaardedeclaratie
De voedingswaardedeclaratie bevat informatie over de calorische waarde, het gehalte aan vetten, verzadigde vetzuren, koolhydraten, suiker, eiwit en zout.
Er is een tabelvorm voorgeschreven waarin de informatie betrekking heeft op 100 ml.
Op wijnflessen is altijd voldoende ruimte voor een etiket met het juiste formaat waarop een tabel in de voorgeschreven lettergrootte kan worden geplaatst; hetzelfde geldt zeker voor websites. Als er niet genoeg ruimte is voor een tabel, bijvoorbeeld in gedrukte media (prijslijsten), kan de informatie ook achter elkaar worden vermeld.
Vet, verzadigde vetzuren, eiwit en zout zitten slechts in verwaarloosbare hoeveelheden in wijn. Een analyse van deze waarden wordt niet gegeven.
Volgens de EU-richtlijnen voor voedingswaarde-etikettering is de vermelding: "Bevat verwaarloosbare hoeveelheden vet, verzadigde vetzuren, eiwit en zout" onder de tabel voldoende.
Koolhydraten, suiker en calorische waarde
Volgens de voedselverordening kunnen de waarden van een voedingswaardetabel gebaseerd zijn op een voedselanalyse.
De koolhydraten in wijn bestaan voornamelijk uit de suikers glucose en fructose.
In wijn is het aandeel polysachariden zo laag dat de aangegeven hoeveelheden voor koolhydraten en suikers gelijk zijn.
Dit principe is al toegepast op druivensap. Het gehalte aan koolhydraten en suikers per 100 ml kan worden aangegeven tot op 1 g nauwkeurig of nauwkeuriger tot op 0,1 g nauwkeurig met een decimaalteken.
Voedingswaarde-etikettering
de vereisten voor voedingswaarde-etikettering
Een voedingswaarde-etiket moet de volgende informatie bevatten.
De volgorde moet worden aangehouden en de vermelde eenheden moeten worden gebruikt.
De informatie moet in tabelvorm worden gegeven, met de getallen onder elkaar.
De voedingswaarde-informatie heeft altijd betrekking op 100 ml.
In wijn mogen de hoeveelheden vetten, verzadigde vetzuren, eiwitten en zout waar nodig als een kleine hoeveelheid worden aangegeven. Aangezien er geen zout aan wijn wordt toegevoegd, kan een claim dat het zoutgehalte uitsluitend te danken is aan de aanwezigheid van natuurlijk voorkomend natrium in de buurt van de voedingswaardedeclaratie staan.
Naast de voedingswaardetabel kunnen ook de energie-inhoud en hoeveelheden vetten, verzadigde vetzuren, suikers en zout worden vermeld.
Verzadigde vetzuren, suikers en zout mogen ook op de voorkant worden herhaald. De informatie mag hier per portie gegeven worden, maar de calorische waarde moet ook per 100 ml gegeven worden.
Voorbeeld van een voedingswaardetabel voor wijn. Voor alle parameters wordt een waarde gegeven; vrijwillige verwijzing naar het zoutgehalte.
| Voedingsinformatie | per 100ml |
| Calorische waarde | 349 kJ / 82 kcal |
| Vet | 0,01 g |
| daarvan verzadigde vetzuren | 0,002 g |
| Koolhydraten | 1,7g |
| waarvan suiker | 1,7g |
| Eiwit | 0,02g |
| Zout | 0,008 g* |
Lijst van ingrediënten
Een "levensmiddelenadditief" is een stof, met of zonder voedingswaarde, die op zichzelf gewoonlijk niet als levensmiddel wordt geconsumeerd of als kenmerkend voedselingrediënt wordt gebruikt, en die om technologische redenen tijdens het vervaardigen, verwerken, bereiden, behandelen, verpakken, vervoeren of opslaan aan een levensmiddel wordt toegevoegd, waardoor zij of de bijproducten ervan direct of indirect een bestanddeel van het levensmiddel worden of kunnen worden.
Levensmiddelenadditieven staan vermeld in de ingrediëntenlijst
Een ingrediëntenlijst is alleen nodig als er meerdere ingrediënten worden gebruikt; als wijn het enige ingrediënt is, is er geen ingrediëntenlijst nodig.
Als alternatief voor hun naam kunnen additieven ook worden aangeduid met hun E-nummer.
De lijst van ingrediënten moet worden voorafgegaan door een titel of een geschikte aanduiding waarin het woord "ingrediënten" voorkomt. De eenvoudigste manier is om de lijst van ingrediënten vooraf te laten gaan door het woord "ingredients" of "lijst van ingrediënten". Dit wordt gevolgd door de ingrediënten van de wijn die gebruikt is om de wijn te maken.
De volgorde is aflopend, gerangschikt naar de hoeveelheid gebruikte ingrediënten. Het woord "druiven" komt eerst.
Dit wordt gevolgd door de term "sacharose" in het geval van verrijking. Bij verrijking met gerectificeerde druivenmost
Bij verrijking met gerectificeerde geconcentreerde druivenmost of geconcentreerde druivenmost wordt de term "geconcentreerde druivenmost" ingevoegd. Voor mousserende wijn worden de termen "liqueur de tirage" en "dosagelikeur" gebruikt, hetzij alleen, hetzij samen met een lijst van werkelijke ingrediënten overeenkomstig EU-verordening 2019 /934 bijlage II.
Ingrediënten met een kwantitatief aandeel van minder dan twee procent mogen in willekeurige volgorde worden vermeld. Een concrete hoeveelheidsaanduiding in procenten, volgens de zogenaamde Quid-regel, is noodzakelijk voor ingrediënten die met woorden of afbeeldingen op de verpakking van het levensmiddel worden vermeld.
De kwantitatieve etiketteringsregel QUID (Quantitative Ingredient Declaration) bepaalt dat waarde- en smaakgevende ingrediënten die in de naam van het levensmiddel worden genoemd of door afbeeldingen worden benadrukt, met hun procentuele aandeel in de lijst van ingrediënten moeten worden vermeld.
Lijst van ingrediënten
- het eerste ingrediënt is altijd "druiven
- bij verrijking is het tweede ingrediënt "sacharose
- bij verrijking met gerectificeerde geconcentreerde druivenmost of geconcentreerde druivenmost wordt de term "geconcentreerde druivenmost" ingevoegd.
- voor de bereiding van mousserende wijn worden "liqueur de tirage" en "dosagelikeur" vermeld
oenologische additieven
(volledige lijst in EU-Verordening 2019/934))
Zuurteregelaars:
- Wijnsteenzuur (L+), E334
- appelzuur, E296
- Melkzuur, E270
- Calciumsulfaat, 516
- Citroenzuur, E330
- Indien meer dan één, ook X "en/of" Y "en/of" Z
Stabilisatoren:
- Kaliumpolyaspartaat, E456
- metawijnsteenzuur, E353
- Arabische gom, E414
- Fumaarzuur (E 297)
- Citroenzuur, E330
- Carboxymethylcellulose, E466
- Mannoproteïnen uit gist voor stabilisatie van tartraat
- Indien meer dan één, ook X, Y "en/of" Z
gassen en verpakkingsgassen - tegelijkertijd met deze laatste in de overeenkomstige
gevuld in de bijbehorende container:
- Argon, E938
- Stikstof, E941
- Kooldioxide, E290
- "gevuld onder beschermende atmosfeer".
Conserveringsmiddelen en antioxidanten:
- Lysozym, E1105
- Kaliumsorbaat, E202
- Dimethyldicarbonaat (DMDC), E242
- L-ascorbinezuur, E300
- Sulfieten
Levensmiddelenadditieven moeten worden vermeld met de klassenaam gevolgd door de benaming of het E-nummer:
De klassenaam verduidelijkt welke taken de stof in een levensmiddel uitvoert (bijv. stabilisatoren).
oenologische technische hulpstoffen
Stoffen die niet voorkomen in de lijst van ingrediënten
(volledige lijst in EU-verordening 2019/934).
- alle ontzuringsstoffen
- Adsorbentia - (actieve kool, selectieve plantenvezels)
- Fermentatiemiddelen - (gisten, bacteriën)
- Enzymen
- Activatoren voor alcoholische en malolactische gisting
Fermentatie - (voedingsstoffen, geïnactiveerde gisten)
- Klaringsmiddelen - (gelatine, PVPP, bentoniet, tannines,...)
- Stabilisatoren - (contacttandsteen)
- Correctie van tekortkomingen - (kopersulfaat, kopercitraat)
Additieven van de categorieën "zuurteregelaars" en "stabilisatoren" mogen worden gecombineerd met "en/of".
Voorbeeld: "Zuurteregelaars: Wijnsteenzuur (L+) en/of appelzuur en/of melkzuur".
Zelfs als de wijn slechts één van deze stoffen bevat, kan een lijst van alle mogelijke alternatieve stoffen in de categorie volgen. Dit om ervoor te zorgen dat tijdens het bottelen nog ad-hocbeslissingen kunnen worden genomen. Na de term van de categorie wordt een dubbele punt toegevoegd ("zuurteregelaars:" "stabilisatoren:" etc.).
Gassen
Gassen hebben geen klassenaam vooraan staan. De gassen die gebruikt worden bij het bottelen, kooldioxide, argon en stikstof, verdringen zuurstof bij het bottelen maar worden geen onderdeel van het product.
Beslissingen over het gebruik van gassen worden soms op korte termijn genomen en de opname van gassen in de lijst van ingrediënten kan de consument in verwarring brengen over de samenstelling van de wijn.
Gassen worden als volgt in de ingrediëntenlijst vermeld: "gebotteld onder gewijzigde atmosfeer" of "gebotteld kan zijn onder gewijzigde atmosfeer".
De chemische naam of het E-nummer geeft aan om welke stof het gaat (bijvoorbeeld citroenzuur of E 330). De E-nummers zijn een soort code waarmee deze additieven kunnen worden geïdentificeerd, ongeacht de taal. Omdat additieven vaak ingewikkelde chemische namen hebben, kan de ingrediëntenlijst van producten duidelijker en korter worden gemaakt als alleen het bijbehorende E-nummer wordt vermeld in plaats van de volledige naam.
Allergenen
De stoffen die allergieën of intoleranties kunnen veroorzaken, moeten worden vermeld in de lijst van ingrediënten. Bovendien moeten deze stoffen en producten extra worden benadrukt in de lijst van ingrediënten, bijv. door het lettertype, de letterstijl (bijv. vetgedrukt) of de achtergrondkleur.
De term "sulfieten" wordt gebruikt in de lijst van ingrediënten. In het geval van een QR-code wordt de term "Bevat sulfieten" op het etiket gebruikt zoals voorheen.
Verwerkingssteun
Technische hulpstoffen worden tijdelijk gebruikt bij de vervaardiging van een levensmiddel en worden vervolgens verwijderd. Er mogen echter onbedoelde en technisch onvermijdelijke sporen aanwezig zijn in het eindproduct, op voorwaarde dat de residuen geen gezondheidsrisico vormen en geen technologisch effect hebben op het eindproduct. Technische hulpstoffen worden niet vermeld in de lijst van ingrediënten.
Een uitzondering vormen allergenen, die altijd moeten worden vermeld, zoals melk en ei in een concentratie van meer dan 0,25 mg/l.
Zwaveldioxide en sulfieten moeten worden vermeld in een concentratie van meer dan 10 mg/l.
Technische hulpstoffen zijn bijvoorbeeld ontzuringsstoffen, actieve kool, activatoren voor alcoholische en malolactische gisting, geïnactiveerde gisten, bacteriën, klaringshulpmiddelen, contacttartaar, enzymen, kopersulfaat en andere.
Eenvoudiger gezegd, technische hulpstoffen zijn alle stoffen die zijn toegestaan en geen ingrediënt zijn. De volledige lijst is te vinden in EU-verordening 2019/934.
Taal
Volgens de huidige kennis zijn er tegenstrijdige verklaringen over taal, terwijl de EU-Verordening 2013/1308 artikel 121 stelt: "(1) Wanneer de verplichte en facultatieve vermeldingen ... worden aangebracht, gebeurt dit in een of meer officiële talen van de Unie."
Zegt de voedselinformatieverordening (FID) artikel 15 "... de verplichte voedselinformatie wordt opgesteld in een taal die gemakkelijk te begrijpen is voor de consumenten van de lidstaten waar een levensmiddel in de handel wordt gebracht."
Er zijn zogenaamde algemene wetsconflicten volgens welke:
De meer specifieke wet verdringt de algemene wet. De latere wet heeft voorrang op de eerdere wet. De hogere wet heeft voorrang op de lagere wet. Het is nog niet duidelijk welke regel hier van toepassing is.
Voor export naar EU-landen is het zeker zinvol om de ingrediënten- en voedingswaarde-etikettering op te stellen in een taal die gemakkelijk te begrijpen is voor consumenten in de lidstaten waar een voedingsmiddel op de markt wordt gebracht.
De vermelding van allergenen moet gebeuren in een taal die gemakkelijk te begrijpen is voor de consumenten van de lidstaat waar de wijn op de markt wordt gebracht, zoals nu al het geval is.
Voorbeelden van etiketten
Voor labels geldt een minimale lettergrootte van minimaal 1,2 mm x-hoogte. De x-hoogte is de regelmatige hoogte, gemeten vanaf de basislijn, van de kleine letters van een lettertype dat geen stijgend streepje heeft, zoals de x. Afwijkende specificaties gelden voor de lettergrootte van de nominale vulhoeveelheid, die afhankelijk is van de flesgrootte en 4 mm bedraagt voor een nominale inhoud van 200 tot 1000 ml. De volgende etiketvoorbeelden zijn niet op schaal.
Conclusie:
Met de EU-verordening 2021/2117 wordt de wijndeclaratie aangepast aan de bestaande regelgeving voor levensmiddelen.
De lijst van ingrediënten en de voedingswaardedeclaratie worden toegevoegd aan de lijst met verplichte informatie. Voor de berekening van koolhydraten en calorische waarde is een analyse van alcohol, glycerine (hier kan ook een empirische waarde worden gebruikt, bijv. 10% van het bestaande alcoholgehalte), suiker en totale zuurgraad vereist.
In de ingrediëntenlijst wordt onderscheid gemaakt tussen "levensmiddelenadditief" en "technische hulpstof", alleen additieven worden vermeld. Iedereen die wijn verkoopt aan eindgebruikers zal wijnetiketten, prijslijsten en webshops moeten aanpassen en kan zich nu al voorbereiden.
Bron : Bernhard Schandelmaier
